KÖYÜN ADI:
TARİH:
Köyün tarihini çok daha gerilere götürmek mümkündür.
Şöyleki; İnsan yaşamının en önemli maddelerinden biri “TUZ” dur. Yerliköy’de doğal kaynak suyu olarak tuzlu su çıkmakta, bu suyun güneş ısısıyla buharlaşması sonucunda da tuz oluşmaktadır. Yakın zamana kadar Yerliköy'de TEKEL'e ait Tuz İşletmesi bulunmakta, bu işletmede hatırı sayılır miktarda tuz üretimi yapılmaktaydı.
Köyde birbirine olan mesafeleri 300-500 metre arasında değişen üç ayrı yerde "tuz gölleri" vardı. Bu göllerde doğal yoldan suyun buharlaşmasıyla tabanda tuz tortuları oluşur, bazı aralıklarla biriken bu tuz tortuları özel küreklerle tabandan sıyrılarak göl kenarlarında depolanırdı. Elde edilen bu "tuz" gibi "tuz" başta Yerliköy olmak üzere çevre köylerin ihtiyacını karşılayacak şekilde düşük bir ücretle halka satılırdı.
Yüzlerce yıldır işletilegelen Yerli Köy'deki bu tuz işletmesinin geçmişini kimse bilmemektedir.
Burada bahsi geçen "TUZ", İskilip'te yalnızca iki köyde vardır. Birbirine komşu olan bu iki köy Yerliköy ve Çukurköy'dür.
İnsanlık tarihi boyunca tuz her zaman önemini korumuş, buna bağlı olarak da, tarih boyunca ismi ne olursa olsun, Yerliköy her zaman bir yerleşim yeri olmuştur.
Köyün kuzey kesiminde Ören Yeri ile karşısındaki Yamaç isimli tepede çok sayıda bina temel kalıntıları bariz bir şekilde görülmektedir. Burada bir uçtan bir ucu 3 km olan; Sarayburun’dan Aculü’ye, Aculü’den Ören Yeri’ne, Ören Yeri’nden Mezarlığa, Mezarlıktan Sarayburun’a kadar büyükçe bir şehir bulunduğu bilinmektedir. Bahsi geçen bu şehrin ismiyle ilgili bir veri henüz yoktur. Yamaçta son zamanlara kadar kullanılan, “Acı Kuyu” denilen bir de kuyu vardı. Saray Burun mevkiinde bu şehrin yöneticilerine ait bir saray olduğu söylenmektedir. Buradan geçen Tekke Çayı'nın oyduğu çay yatağında bu saraya ait harman tuğlasıyla örülmüş duvar kalıntıları vardır. Ayrıca Hititlere ait mezarlar da bulunmaktadır.
--------
Yerliköylülere Arap Denilmesi:
Yerli Köy halkına "Arap" demelerinin nedeni Türklerin Arap kolundan geliyor olmaları olabilir. Türkistan'da Türklerin Arap isimli bir kolunun olduğu bilinmektedir.
Köy halkının bildiğimiz Arap Milleti'inden gelmiş olması mümkün değildir.
Birincisi köy halkı Arapça bilmez.
Önceden gelip buralara yerleşmiş Arap'lar "zaman içerisinde Arapçayı unutmuş" denilemez. Çünkü zaman içerisinde Arapça bir miktar unutulmuş olsa bile bugün köyde yarı Arapça, yarı Türkçe konuşulurdu. Köy halkının gırtlak yapısı Arapçaya uygun olurdu. Bir dilin tamamen unutulması binlerce yıllık bir süreç gerektirir. Müslüman bir toplumun her gün içiçe olduğu Arapçayı unutması imkansızdır.
İkinci nedeni de köy halkı tamamen beyaz ırka mensuptur. Yüz ve ellerinin güneşten esmerleşmesi Arap olduğu anlamına gelmez. Güneş görmeyen kısımları beyaz ırktan olduklarını ispatlamaktadır.
-
KÖYÜN YERLİ AİLELERİ
Suat Zobu olarak benim kanaatim, köyün bu günkü yapısı; geçmişte birbirleriyle pek akrabalıkları olmayan 5-6 köklü aileden ibarettir.
Örnek mi: Mesela Keçeciler dediğimiz sülale Ali Bıyık (Ali Ağa)'ın dedesi ile Nuri Bıyık (Kel Nori)'nin dedesi kardeştir. Onların babası tek kişiye çıkıyor. Taş çatlasa 150 yıl.
Soyadı İpek olanların da Çerkez olduğu, köye sonradan geldikleri bilinmektedir.
Karadoğan'lardan İsmail Karadoğan'ın dedesi ile Sami Karadoğanın dedesi, Halik Karadoğan'ın dedesi, Emin Karadoğan'ın dedesi muhtemelen amca çocukları ve iki göbek öncesinde birleşiyorlar. De ki 200 yıl. Bu sülalenin Çankırı taraflarından geldiği söyleniyor.
Abdıramanlar Osman Zobu'dan öncesi hep tek çocuk. İlginç olan Abdurrahman oğlu Osman olarak 5-6 nesil devam ediyor. Öncesinde Ömer, öncesinde Ali. Belki köyün en eskilerinden biri. Alikaa'lar, Karacomar'lar da eskilerden. Lapalılar belli, Bayat köylerinden gelenler var Kelüssükler, Doğanlar, Örensekiden Kör'ler gibi.
Görüldüğü gibi bahsi geçen ailelerin kökeni ayrı ayrı yerlerdendir. Bu aileler sonra sonra elbette birbirlerinden kız alıp verek akraba olmuşlardır ama asıl köken farklıdır.
Bundan 200 yıl önce Yerliköy 10-12 aile (veya hane)'den oluşan bir köy olabilir. Bu aileler de % 95 ihtimalle şunlardır (O zaman soyadı olmadığı malum. Anlaşılır olması açısından soyadı olarak vereceğim) Alfabetik olarak:
Babayiğit
Bıyık
Çakmak-Doğru
Çalışkan-Kemelek
Güler-Göktaş
Karadoğan
Köse-Koç
Sert
Şen-Baş-Göktaş
Yıldırım
Zobu-Zobuoğlu
Suat Zobu
Yine buram buram gözümde tüter,
Yürüyüp Irmak'tan varsam diyorum.
Bahar gelir çiğdem çiçekler biter,
Toprağına yüzüm sürsem diyorum.
x
Yaz-baharda Tekke Çayı coşunca,
Hasretliği gönlümüzden taşınca,
Aydoğan'dan Aculü'yü aşınca,
Yerli Köyü ordan görsem diyorum.
Suat ZOBU
------------------------------
Ziyaretiniz için teşekkürler..